Ağız kokusu ya da tıbbi adıyla ‘Halitozisten’
Ağız kokusu kişiyi rahatsız ederek utanç verici hale gelebilecek bir durumdur. Ağızda koku olmasının sebebi, genellikle kişinin ağız hijyenini tam olarak sağlayamamasından kaynaklıdır. Fakat ağız hijyeninin sağlanmasına rağmen uzun süreli ve rahatsız edici bir koku varsa bu, diğer hastalıklara bağlı da gelişebilir.
Uzun dönem geçmeyen ağız kokusunun nedenlerinin mutlaka araştırılması gereklidir. Genellikle sabahları rahatsız edici bir koku olması fizyolojik olarak normal kabul edilmektedir.
Akşam yenilen veya içilen gıdaların diş aralarına girmesi ve dilde birikmesi sonucu olmaktadır. Bu koku kalıcı değildir ve dişler fırçalanarak ağız bakımı yapıldıktan sonra geçecektir.
Bazı kişilerde ise herhangi bir ağız kokusu olmamasına rağmen, ağzının koktuğunu düşünmektedir. Bu durumdan rahatsızlık duyan kişi bir diş hekimine gözükebilir. Yine ağız içinde meydana gelen diş ve diş eti hastalıklarına bağlı olarak da ağız kokusu gelişebilir.
Bazen ağız dışından kaynaklanan kokularda olabilir; bunlar mide, burun eti ve üst solunum yollarına bağlı hastalıklardan kaynaklı meydana gelebilir. Bu durumlarda öncelikle altta yatan sebebin araştırılıp tedavi edilmesi gerekmektedir.
NEDENLERİ
- YETERSİZ AĞIZ BAKIMI
- DİŞ ETİ İLTİHABI
- SÜLFÜRLÜ BESİNLER
- REFLÜ
- KAHVE-SİGAR -ALKOL
- SİSTEMİK HASTALIKLAR
Ağız kokusu çoğunlukla ağız içi nedenlerden kaynaklanır, ağız içerisinde bulunan bakterilerin ağızda kalan besin artıklarını parçalarken ortaya çıkardıkları sülfür bileşikleri bu kokuya sebep olur.
Sabahları bu kokunun daha rahatsız edici olmasının sebebi ise gece boyunca ağızdaki tükürük miktarının azalması ve bakterilerin sayısının artmasıdır. Alkol ve kahve tüketimi de tükürük miktarını azaltarak ağız kokusuna neden olmaktadır. Ağız kuruluğunun ağız kokusuna yol açması da bu nedenledir.
Ağız ve diş sağlığına yeteri özeni göstermeyen, diş çürüğü, diş eti iltihabı gibi sorunları olan ya da sigara kullanan kişilerde ağız kokusu görülebilir. Soğan, sarımsak gibi besinler zaten sülfür içerdiğinden bu kötü kokuyu şiddetlendirebilir.
Ağız kokusunun en önemli nedenlerinden biri de reflüdür. Reflü zaman zaman hissettirmeden de gece uyurken meydana gelebilir ve ağız hijyenini bozabilir. Bu da ağız kokusuna sebep olur.
Reflü dışındaki ağız dışı nedenler arasında ise bademcik iltihabı, sinüzit, bronşit, reflü ve kabızlık sayılabilir. Ayrıca şeker hastalığı, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri, kalp hastalıklarında da ağız kokusu görülebilir.
Ağız Kokusuna Sebep Olabilecek Diğer Nedenler
- Ağız içi mantar enfeksiyonları
- Diş çürükleri (oyuklar)
- Sinüzit
- Bademcik iltihabı
- Mide ve bağırsak sistemleri hastalıkları
- Uzun süreli açlık
- Alkol kullanımı
- Sigara ve tütün ürünleri
- Ağız kuruluğu
- Diyabet
- Böbrek rahatsızlıkları
- Burun ve burun eti rahatsızlıkları sayılabilir.
Belirtiler
Ağız kokusu bir hastalık olmamakla beraber birçok hastalığın belirtisidir. Fizyolojik olarak yediğiniz yemeğe göre oluşabilen ağız kokuları normal olarak kabul edilir. Bir de patolojik durumlardan meydana gelen ağız kokuları bulunmaktadır. Bunlar;
- Diş çürükleri
- Sinüzit
- Faranjit
- Geniz eti gibi boğaz hastalıkları
- Reflü ve mide rahatsızlıkları gibi sindirim sistemi hastalıkları
- Şeker hastalığı
- Karaciğer yetmezliği
- Böbrek yetmezliği gibi sistemik hastalıkların belirtisi de olabilir.
Özellikle şeker hastalarındaki aseton-meyve kokusuna benzer ağız kokusu ile böbrek hastalıklarında ortaya çıkan amonyak benzeri ağız kokusu oldukça karakteristiktir.
Tanı Yöntemleri
Koku diş eti hastalığından kaynaklanıyorsa, diş hekiminiz hastalığı tedavi edebilir. Ağız kokusu kişinin sadece kendisini değil bir süre sonra çevresindeki insanları da rahatsız edecek boyutlara gelebilir.
Ağız kokusu varlığında, ağız kokusunda neden olan durumun tanısını koymak oldukça önemlidir. Diş çürüklerini tespit etmek için bir ağız-diş muayenesi ve röntgen çekimi yapılabilir. Bunun yanı sıra, diş eti hastalıklarının tanısı da muayene ile konabilmektedir.
Ağız kokusuna neden olabilecek diğer durumların araştırılmasında yapılacak muayenenin ardından çeşitli kan tetkikleri istenebilir.
Ağız kokusu nasıl giderilir?
“Ağız kokusu nasıl geçer?” sorusunun cevabı küçük ve düzenli önlemler almakladır. Ağız kokusunu azaltmak veya önlemek için evde yapabileceğiniz uygulamalar aşağıda sıralanmıştır:
- Yemeklerden sonra diş fırçalamak: Sadece evde değil dışarıda ya da iş yerinde yemek yedikten sonra kullanmak için yanınızda bir diş fırçası bulundurmalısınız. Özellikle yemeklerden sonra, günde en az iki kez florür içeren bir diş macunu kullanarak fırçalama yapmalısınız. Antibakteriyel özelliklere sahip diş macunlarının kötü kokuları azalttığı çalışmalarca gösterilmiştir.
- Günde en az bir kez diş ipi kullanmak: Doğru diş ipi kullanmak, yemek parçacıklarını ve plakları dişlerinizden uzaklaştırır ve kötü nefesi kontrol etmeye yardımcı olur.
- Dili fırçalamak: Dil de dişler gibi bakterileri barındırır, bu yüzden dikkatlice fırçalamak kokuları azaltabilir. Sigara kullananlar ya da ağız kuruluğu yaşayanlar bakteriler tarafından kaplanmış bir dile sahip olmaya daha yatkındırlar, bu nedenle bu tür kişilerin özel bir dil kazıyıcı kullanmasında fayda vardır. Bunun haricinde dahili dil temizleyicisi olan bir diş fırçası da kullanılabilir.
- Takma dişleri veya diş cihazlarını temizlemek: Köprü veya takma diş takıyorsanız, en az günde bir kez veya diş hekiminizin belirttiği sıklıkta ve şekilde temizliğini yapmalısınız. Diş hekiminiz size en iyi temizlik ürünlerini önerebilir.
- Ağız kuruluğundan kaçınmak: Ağzınızı nemli tutmanız gerekir, bunun için tütün ürünlerinden uzak durup daha fazla su tüketebilirsiniz. Daha kuru bir ağza yol açabilecek kahve, alkolsüz içecekler veya alkol gibi içecekleri sınırlandırmalısınız. Tükürükleri uyarmak için şekersiz sakız çiğneyebilirsiniz. Kronik ağız kuruluğu için, diş hekiminiz veya doktorunuz, tükürük akışını uyaran yapay bir preparat veya oral bir ilaç verebilir.
- Diyeti düzenlemek: Ağız kokusuna neden olabilecek soğan ve sarımsak gibi yiyeceklerden kaçınmak ağız kokusunu azaltır. Aynı şekilde çok şekerli yiyecekler yemek de ağız kokusuyla bağlantılı bulunmuştur.
- Düzenli olarak yeni bir diş fırçası almak: Her üç ila dört ayda bir diş fırçanızı değiştirmeyi unutmayın.
- Düzenli diş muayeneleri yaptırtmak: Diş hekiminize düzenli aralıklarla (genellikle yılda iki kez) dişlerinizi veya takma dişlerinizi muayene ettirip temizletebilirsiniz.
